Narodima i narodnostima sa prostora SFRJ, komunistima, antifašistima i svim progresivnim ljudima koji se rado sećaju ovog velikog datuma iz naše istorije, čestitamo 29. Novembar, Dan Republike.
Drugo zasedanje AVNOJ-a označava prekretnicu u razvitku NOB, jer su tada udareni temelji državnosti nove Jugoslavije i izvršeno je pravno konstituisanje dotadašnjih rezultata borbe. Prerastanje AVNOJ-a iz opštepolitičkog i partijskog tela u najviše zakonodavno i izvršno predstavničko telo Jugoslavije, kao i njegovo pretvaranje u vrhovno telo suvereniteta Jugoslavije, značilo je ne samo potpuno rušenje stare buržoaske vlasti i uspostavljanje vlasti radnog naroda, nego i otelotvorenje davnašnje želje svih progresivnih snaga jugoslovenskog društva.
Odlukama donetim u Jajcu krunisani su dotadašnji uspesi NOB-a stvaranjem jedne nove društvene zajednice i ozakonjenjem prava svim narodima Jugoslavije da u novoj državi budu ravnopravni. Odluke su predstavljale osnovnu bazu koja je obezbeđivala, naravno uz ostale faktore NOB, razrešavanje osnovnih protivurečenosti koje su trovale odnose među narodima Jugoslavije – a to su nacionalno ugnjetavanje i socijalno izrabljivanje.
Odluka o vrhovnom zakonodavnom i izvršnom narodnom predstavničkom telu Jugoslavije i Nacionalnom komitetu oslobođenja Jugoslavije kao privremenim organima vrhovne narodne vlasti u Jugoslaviji za vreme NOR, kao i odluka o oduzimanju prava kraljevskoj vladi Jugoslavije tzv. Jugoslovenskoj vladi u inostranstvu, kao i o zabrani povratka u zemlju kralju Petru II Karađorđeviću, imale su veoma značajan državnopravni korak, jer su pred licem celog sveta bile ne samo formalni akti nego odraz stvarnosti, odraz raspoloženja i želja ogromne većine naroda u Jugoslaviji, odraz snage i moći Narodnooslobodilačkog pokreta.
Odluka o izgradnji Jugoslavije na federativnom principu, bila je logičan nastavak politike KPJ u vezi sa nacionalnim pitanjem. Zajednička opasnost od neprijatelja i zajednička stremljenja ujedinili su bratske narode Jugoslavije, a socijalistički karakter NOB obezbeđivao je još jače povezivanje naroda u njihovim zajedničkim ciljevima borbe za nacionalno i socijalno oslobođenje. Vaspitavani od strane KPJ, narodi Jugoslavije su bili svesni toga da se ravnopravnost među nacijama i jedinstvo bratskih naroda mogu ostvariti samo putem borbe, koja će obezbediti duboke revolucionarne promene u društvu. Zato su predstavnici svih republika i naroda na istorijskom zasedanju u Jajcu jednoglasno doneli odluku o pravu naroda na samoopredeljenje.
Skupština u Jajcu i njene odluke koje su imale snažan odjek u inostranstvu i narodnooslobodilački pokret približile demokratskoj javnosti sveta, zatim Teheranska konferencija velike trojice, na kojoj je odato priznanje Narodnooslobodilačkoj vojsci Jugoslavije i doneta odluka za njeno pomaganje, kao i promena stava Britanaca prema Draži Mihailoviću i njegovom četničkom pokretu, još nisu značili međunarodno priznanje Narodnooslobodilačkog pokreta odnosno nove vlasti od strane saveznika, niti osudu izbegličke jugoslovenske vlade. Međutim, snaga NOP-a i njegov sve veći ugled u svetu, kao i veliki doprinos koji je davala Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije u antihitlerovskoj koaliciji, nasuprot potpune pasivnosti i izdaje četničkog pokreta, doprineli su stvaranju povoljne atmosfere za otvoren dijalog sa zapadnim saveznicima u pogledu priznavanja NOB-a i NOVJ kao jedinog faktora koji se na jugoslovenskom ratištu bori protiv sila Osovine. Britanci koji su u ime Zapada preuzeli ulogu pregovarača, nastojali su da, žrtvujući četnički pokret Draže Mihailovića, obezbede povratak kralja i monarhije, a time i svoj dominantan položaj u posleratnom razvoju Jugoslavije.
Procenjujući britanske namere i sagledavajući suštinu njihove politike, rukovodstvo NOP-a je, pozivajući se na odluke AVNOJ-a i prolamacije saveznika o ciljevima rata, gde se naročito podvlačilo pravo svakog naroda da odlučuje o obliku vladavine prema svojoj volji, nastojalo je da ne zatvara vrata za pregovore, ali isto tako i da ne okrnji osnovne tekovine revolucije.
Sramota je, da se danas, ni u jednoj državici sa prostora SFRJ ne slavi Dan Republike.
